कार्तिक-१७, कार्तिक कृष्ण त्रयोदशीदेखि सुरु हुने तिहार हिजो बेलुकी यमदीपदान दिएर सुरु भए पनि तिथिको घटबढका कारण काग तिहार र कुकुर तिहार दुबै आज परेको छ ।

इमानदार पहरेदार जन्तुका रूपमा परापूर्वकालदेखि परिचित कुकुरलाई वर्षमा एकपटक आजको दिन यमदूतका रूपमा पूजा गर्ने चलन छ ।आज गृहस्थीहरूले कुकुरको पूजा गरी माला लगाई खाना खान दिने गर्छन् । आजका दिनलाई ‘नरक चतुर्दशी’ पनि भन्ने गरिन्छ ।

आजका दिन बिहान सबेरै नजिकको खोला तथा तलाउमा नुहाई नरक बगाउने गरिन्छ । सत्यवादी धर्मराज युधिष्ठिरलाई स्वर्गयात्रामा समेत साथ दिने सौभाग्य पाएको कुकुरको मानव जातिसँंग घनिष्ठ सम्बन्ध रहिआएको छ ।

यमपञ्चकमा काग, कुकुर, गाई र बहरजस्ता पशुपक्षीको पूजा गरी सम्मान गर्नु प्रकृतिका सबै जीवसँग मानव जातिको सह–अस्तित्व रहिआएको छ भन्ने जीवनदर्शनको प्रतीकका रूपमा नेपाली संस्कृतिमा परापूर्वकालदेखि रहेको पाइन्छ ।